Kredyty hipoteczne udzielane we frankach szwajcarskich były popularne w Polsce przez wiele lat. Jednak ich popularność przekształciła się w koszmar dla tysięcy kredytobiorców, gdy kurs franka znacząco wzrósł. W rezultacie wielu z nich zaczęło borykać się z ogromnymi trudnościami finansowymi. W ostatnich latach toczą się liczne spory sądowe dotyczące ważności umów kredytowych oraz roszczeń frankowiczów wobec banków. Jednym z najważniejszych zagadnień w tych sporach jest kwestia waloryzacji kapitału. W tym artykule przyjrzymy się bliżej tej sprawie, analizując orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) oraz opinie prawników.
Orzeczenie TSUE w sprawie wynagrodzenia za kapitał
15 czerwca 2023 r. TSUE wydał wyrok dotyczący wynagrodzenia za korzystanie z kapitału udostępnionego przez banki w ramach umów kredytowych. Trybunał jednoznacznie stwierdził, że po unieważnieniu umowy kredytowej banki nie mają prawa żądać od klientów wynagrodzenia za kapitał.
Uznał, że takie żądanie byłoby sprzeczne z dyrektywą konsumencką Unii Europejskiej 93/13, która ma na celu ochronę konsumentów przed nieuczciwymi klauzulami w umowach. Jak informuje ekspercki portal https://bankingo.pl/, to rozstrzygnięcie było ważnym krokiem dla frankowiczów, ponieważ eliminowało ryzyko żądań wynagrodzenia za kapitał ze strony banków.
Kwestia waloryzacji kapitału – nowe wyzwanie dla frankowiczów
Mimo pozytywnego wyroku TSUE, sytuacja frankowiczów nadal jest niepewna. Pojawiają się bowiem informacje o wyrokach sądowych, w których sędziowie przyjmują roszczenia banków dotyczące waloryzacji kapitału.
W tych wyrokach banki argumentują, że wartość realna zwrotu kapitału jest inna niż nominalna, która wynika z samej umowy kredytowej. W związku z tym banki domagają się waloryzacji kapitału w celu uwzględnienia zmiany siły nabywczej pieniądza w ciągu lat, w których szaleje inflacja.
Stanowisko prawników w sprawie waloryzacji kapitału
Prawnicy mają podzielone zdanie na temat roszczeń banków dotyczących waloryzacji kapitału. Niektórzy prawnicy frankowiczów uważają, że żądanie waloryzacji jest formą rekompensaty i powinno być uwzględnione w przypadku stwierdzenia nieważności umowy kredytu.
Z kolei prawnicy bankowi argumentują, że waloryzacja nie jest elementem rekompensaty, a jedynie sposobem uwzględnienia zmiany wartości pieniądza w czasie. W związku z tym możliwe jest, że TSUE będzie musiał doprecyzować swoje stanowisko w tej sprawie.
Ostatnie wyroki sądowe w sprawie waloryzacji kapitału
W ostatnich latach pojawiły się wyroki sądowe, które wspierają roszczenia banków dotyczące waloryzacji kapitału.Przykładowo, w jednym z wyroków Sądu Okręgowego w Gdańsku bank PKO BP uzyskał zwrot kapitału oraz odszkodowanie z tytułu waloryzacji.
W innym przypadku, Sąd Okręgowy w Elblągu przyznał bankowi PKO BP kwotę z tytułu waloryzacji kapitału. Te wyroki są istotne, ponieważ wskazują na możliwość uwzględnienia waloryzacji kapitału przez sądy.
Procedura kontrpozew bankowych w sprawach o waloryzację kapitału
W odpowiedzi na roszczenia frankowiczów, banki stosują procedurę kontrpozew, w których domagają się waloryzacji kapitału. Kontrpozewy są składane po zakończeniu postępowania sądowego z powództwa kredytobiorcy, które miało na celu unieważnienie umowy kredytowej.
Jeśli umowa zostanie unieważniona, strony mają obowiązek rozliczyć spełnione świadczenia, a kredytobiorca musi zwrócić bankowi wypłacone środki. Jeśli kredytobiorca zwróci kapitał jedynie w kwocie nominalnej, bank może wystąpić z żądaniem waloryzacji tej kwoty w osobnym postępowaniu sądowym.
Wówczas sąd będzie rozstrzygał jedynie o waloryzacji świadczenia, nie zaś o ważności samej umowy.
Wyzwanie dla frankowiczów w postaci kontrpozew bankowych
Kontrpozewy bankowe stanowią kolejne wyzwanie dla frankowiczów, którzy już wygrali sprawy o unieważnienie umów kredytowych. Banki, obawiając się przedawnienia roszczeń, składają kontrpozewy, w których żądają waloryzacji kapitału.
To powoduje, że spory sądowe ciągną się dalej, a frankowicze muszą bronić swoich praw w kolejnych procesach. To stawia ich w trudnej sytuacji, gdyż kontrpozewy mogą prowadzić do przedłużenia trwania sporów i dodatkowych kosztów dla frankowiczów.
Podsumowanie i perspektywy
Sporość o waloryzację kapitału w przypadku kredytów udzielanych we frankach szwajcarskich nadal jest tematem dyskusji i niepewności dla frankowiczów. Mimo pozytywnego orzeczenia TSUE, banki nadal składają kontrpozewy, domagając się waloryzacji kapitału.
Stanowisko prawników w tej sprawie jest podzielone, a sądy podejmują różne decyzje w zależności od konkretnej sprawy. Warto śledzić rozwój tej sytuacji i być świadomym możliwych konsekwencji dla frankowiczów. Jedno jest pewne – spory o waloryzację kapitału będą kontynuowane, a frankowicze będą musieli walczyć o swoje prawa w sądach.
