Hipoteka przymusowa to zabezpieczenie ustanowione na nieruchomości wbrew woli dłużnika. Wpisuje się je do księgi wieczystej na wniosek wierzyciela.
Hipoteka to ograniczone prawo rzeczowe ustanawiane na nieruchomości, ale także na prawach – użytkowaniu wieczystym wraz z budynkami i urządzeniami na użytkowanym gruncie stanowiącymi własność użytkownika wieczystego; spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu oraz na wierzytelności zabezpieczonej hipoteką.
Hipoteka na nieruchomości może zostać ustanowiona w wyniku umowy (hipoteka umowna) albo bez woli a nawet wbrew woli właściciela nieruchomości. To właśnie hipoteka przymusowa. W ten sposób często dochodzi do zabezpieczenia wierzytelności Urzędu Skarbowego albo Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Hipoteka przymusowa jest zabezpieczeniem należności wierzyciela. W przypadku, gdy dłużnik nadal nie ureguluje swoich zobowiązań, wierzyciel będzie uprawniony do wszczęcia egzekucji z nieruchomości i będzie korzystał z zaspokojenia z kwoty pochodzącej z licytacji tej nieruchomości z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi dłużnika, a więc takimi, którzy nie mają ustanowionej hipoteki na jego nieruchomości.
Do jej ustanowienia wierzyciel musi dysponować określonym dokumentem. Jego wierzytelność musi być stwierdzona tytułem wykonawczym, określonym w przepisach o postępowaniu egzekucyjnym i wówczas może na podstawie tego tytułu uzyskać hipotekę na wszystkich nieruchomościach dłużnika. Tytuł wykonawczy to na przykład nakaz zapłaty albo wyrok zaopatrzony w klauzulę wykonalności, którą można uzyskać po jego uprawomocnieniu. Innymi dokumentami, na podstawie których można uzyskać wpis hipoteki przymusowej są w szczególności postanowienie sądu o udzieleniu zabezpieczenia, postanowienie prokuratora albo decyzja administracyjna.
W celu uzyskania wpisu hipoteki przymusowej do działu IV księgi wieczystej, wystarczy wypełnić urzędowy formularz KW-WPIS, czyli wniosek o wpis, opłacić go oraz załączyć wspomniany tytuł wykonawczy. Opłata od wniosku o wpis hipoteki wynosi 200 zł. Następnie sąd rozpatrzy wniosek i dokona wpisu hipoteki przymusowej.
Należy pamiętać, że hipoteka jest prawem na rzeczy. Oznacza to, że jest niejako przywiązana do nieruchomości, na której została ustanowiona, a nie do osoby dłużnika. Co za tym idzie, w przypadku przeniesienia własności nieruchomości na inną osobę, hipoteka przymusowa nadal będzie istnieć i będzie wpisana w księdze wieczystej. Dlatego warto przed ewentualnym zakupem nieruchomości, dokładnie zapoznać się z treścią księgi.
